Vroeger gebruikte ik tijdens presentaties behoorlijk wat stopwoorden en kwam ik nooit van mijn plek af. Ook hield ik de gebaren dicht bij mijn lichaam.

Ik was mij totaal niet bewust van deze non-verbale gedragingen, totdat anderen mij dit lieten weten. Hun oordeel was duidelijk: mijn gebaren waren voornamelijk gesloten en lieten doorschemeren dat ik nerveus was. Mijn boodschap kwam dan ook zwak over.

Door veel te oefenen en anderen te observeren heb ik inmiddels geleerd, dat als je je boodschap effectief wilt overbrengen, je de juiste gebaren en gedragingen op het juiste moment moet inzetten. Ze moeten ze je verhaal ondersteunen en de aandacht van het publiek vasthouden.

Wil jij ook een effectieve presentatie geven waarbij je sterk overkomt en je het publiek niet afleidt? Vermijd dan zeker de volgende 20 gedragingen:

1. De Stan Laurel

Jezelf op je hoofd krabben. Dit geeft anderen de indruk dat je geen enkel idee hebt waar je praatje over gaat.
Kijk maar eens naar deze video van Barack Obama. Alhoewel hij het gebaar op 1:22 bewust inzet, merk je gelijk hoe ineffectief de “Stan Laurel” is.

2. De aanklager

Het wijzen naar mensen in het publiek komt agressief en beschuldigend over. Een betere gewoonte het gebruik van de open hand: hou je vingers bij elkaar.

3. De hakbijl (de “Tony Blair”)

Op zich is dit een sterk en gecontroleerd gebaar dat je goed kunt gebruiken bij het benadrukken van de essentie van je boodschap. Gebruik dit gebaar echter met mate, anders kom je defensief over.

4. De beschermer

Probeer je handen niet voor je lichaam te houden. Een voorbeeld: doe je je armen over elkaar, dan is dit een teken dat je jezelf wilt beschermen. Ook kan het betekenen dat je het ergens mee oneens bent.

5. De boze ouder

Handen op de heupen komt dominant en agressief over; als een ouder die zijn kind terecht wijst.

6. Verstoppertje spelen

Het trekken aan kleding om jezelf onzichtbaar te maken, heeft geen enkele zin: het publiek ziet je toch wel. Het trekken aan kleding komt bovendien nerveus over en leidt ook nog eens af van de boodschap die je zo graag over wilt brengen.

7. De ijsbeer

Het heen en weer of op en neer lopen op het podium, met of zonder wilde gebaren. Voor het publiek is dit vermoeiend om bij te houden. Waar je het over hebt gaat al snel aan ze voorbij.
Een goed voorbeeld is Tony Robbins. Tijdens een presentatie bij TEDtalks blijft hij maar heen en weer lopen.

8. Het vijgenblad

Door je handen voor je intieme delen te plaatsen, bescherm je jezelf onbewust tegen je publiek. Je geeft toe dat je zwak bent. Het gebaar geeft de indruk dat je verlegen bent of iets te verbergen hebt.

9. De schatzoeker

Blijf met je handen uit je broekzak of je jasje. Je handen helpen je bij het uitdragen van je boodschap. Laat ze dus gewoon aan je publiek zien! dat het je verhaal ondersteunt. Dat maakt ze pas krachtig.

10. De kalmeerder/trooster

Zit je aan je haren of laat je je handen langs je armen glijden? Dan wil je je graag veilig voelen. Dit kan ook op een andere manier: zorg voor een goede voorbereiding en maak je bekend met je onderwerp. Jij bent immers de expert!

11. De wriemelaar

Het wriemelen aan sieraden, notities, pennen, microfoons of ander ondersteunende communicatiemiddelen, leidt het publiek af van je boodschap.

12. De sta-in-de-weg

Ga niet tussen het scherm, flipover en het publiek staan. Mensen willen zien wat je hebt opgeschreven.

13. De gevangene

Voor de meesten letterlijk een houvast. Voor anderen en veilige plek, omdat ze dan af en toe op hun spiekbriefjes kunnen kijken. Toch is het beter om niet op1 plek te blijven staan, maar de gehele ruimte te gebruiken. Dit getuigt van leiderschap en komt zelfverzekerd over.

14. Eenrichtingsverkeer

Gebruik alle richtingen die er zijn en beperk je niet tot de ruimte voor je neus. Wijs naar voren, achter, links, rechts en alles hier tussen in.

15. De pinguïn

Bij dit gebaar lijkt het alsof je bovenarmen vastgeplakt zijn aan je lichaam. Het zijn met name de onderarmen die bewegen. Dit ziet er erg onnatuurlijk uit. Je laat hiermee zien dat je zenuwachtig of verlegen bent.
Bekijk de presentatie van Richard Stallman maar eens. De oprichter van de Free Software beweging, maakt zich regelmatig schuldig aan dit gebaar.

16. De recidivist

Gebruik niet telkens dezelfde (hand)gebaren gedurende de presentatie, maar probeer af te wisselen om de aandacht van het publiek vast te houden.

17. De leuner

Ga niet tegen de katheder of muur leunen. Als je jezelf niet eens staande kunt houden, hoe kun je dan een sterke presentatie neerzetten?

18. De onderdaan

Kijk niet naar beneden, want dit komt zwak over. Alsof je er liever niet had gestaan en bang bent voor wat komt. Blijf liever voor je uit kijken en, zeer belangrijk, hou oogcontact met je publiek.

19. De militair

Door je handen achter je rug te houden kun je je boodschap niet goed overbrengen. Je houding is gesloten. Het publiek denkt dat je ongeïnteresseerd bent of dat je je verveelt.

20. De vliegenmepper

Te weinig gebaren zijn niet goed, maar te veel gebaren ook niet. Je leidt het publiek te veel af. Bovendien komt het onnatuurlijk over. Wil je je boodschap effectief overbrengen, gebruik gebaren dan spaarzaam en op het juiste moment.

Herken jij jezelf in deze gedragingen? Laat het mij weten!

Bronnen:
Publicwords.com (26 juni 2012). Body language: how to master non-verbal communication.
Gingerpublicspeaking.com. Grim Gestures: 10 hand gesture mistakes public speakers should avoid. Bekeken: 11 augustus 2014.
Expesssyourselftosuccess.com. Gestures to avoid when speaking in public. Bekeken: 10 augustus 2014.
Telegraph.co.uk. Leveson Inquiry: Tony Blair’s gesticulations explained. Bekeken: 12 augustus 2014.