Volgende week moet ik een betoog inleveren van maximaal 350 woorden. Gisteren had ik twee uur vrij en dus ging ik vol enthousiasme aan de slag. Na ongeveer anderhalf uur was ik klaar en besloot ik de woordenteller los te laten op mijn tekst.

…Oeps, 425 woorden! Hoe los ik dit op?!

Wie schrijft, heeft wellicht gehoord van de “Elsschotproef”, “Kill your darlings” of “schrijven is schrappen”. Alle drie hebben ze hetzelfde doel: schrappen in de tekst om deze leesbaarder te maken.

Hoe doe je dat dan, dat schrappen? Waar let je op? Daarover gaat deze post.

Het schrappen van tekst: tips

Houdt bij het schrappen van tekst, rekening met de volgende principes:

• Hou de centrale boodschap in het oog. Schrijf kort en bondig en kom direct tot de kern. Weid niet uit.
• Schrap overbodige bijvoeglijk naamwoorden. Gebruik alleen die bijvoeglijk naamwoorden die daadwerkelijk iets toevoegen.
Voorbeeld: “Zij had prachtige, gouden haren.” “Prachtig” is hier subjectief en voegt dus niks toe.
• Kill your darlings. Soms moet je zinnen of zinsconstructies waar je heel trots op bent, laten vallen.
• Schrap modale hulpwerkwoorden als zullen, willen, zouden, gaan en kunnen. Ze maken je tekst twijfelachtig en zijn vaak overbodig.
Vergelijk “In mei zullen we een strandfeest gaan houden” met “In mei houden we een strandfeest.” De kern is hetzelfde, maar stelliger.
• Schrap modale woorden. Dit zijn woorden als “misschien”, “in principe”, “eventueel”. Net als de modale hulpwerkwoorden maken ze je tekst zwakker.
• Vermijd jargon en afkortingen. Ga er altijd van uit dan lezers niet bekend zijn met de vaktermen of de afkortingen. Geef dus een omschrijving van de vakterm. Schrijf afkortingen voluit. Uitzonderingen zijn afkortingen die je ook als afkorting uitspreekt, zoals “PvdA”, “HEMA”.
• Gebruik geen dubbele ontkenningen. Ze maken de tekst voor de lezer verwarrend.
• Vermijd tangconstructies. Bij tangconstructies zit een grote afstand tussen zinsdelen die eigenlijk bij elkaar horen.
• Schrijf actief. Laat zinnen met vervoegingen van de werkwoorden “worden” en “zijn” achterwege: ze maken een tekst afstandelijk minder direct.
• Vermijd ambtelijk taalgebruik. Schrijf “daarom” in plaats van “derhalve” of “over, voor” in plaats van “met betrekking tot”.
• Vermijd de naamwoordstijl. Gebruik werkwoorden in plaats van zelfstandige naamwoorden die daarvan afgeleid zijn.
Vergelijk “De rector levert een inspanning om tot verbetering van het schoolbeleid te komen” met “De rector spant zich in om het schoolbeleid te verbeteren.”
• Schrijf zo concreet en specifiek mogelijk. Maak de lezer direct duidelijk wat je bedoelt. Wat bedoel je met “een heleboel”? Zijn dit er honderd? Duizend? En om voor auto gaat het? Een personenauto? Een sportwagen?


Hoe kijk jij aan tegen het schrappen van tekst? Schieten jou nog andere tips te binnen? Laat het me weten!

Bronnen:
C. de Wert & G. Poort (2010). Handboek webredactie. Zaltbommel:Thema.
Wil Michels (2009). Essentie van communicatie. Houten: Noordhoff Uitgevers.
Taaladvies.net